Konflikt serologiczny

Konflikt serologiczny to choroba, która zdarza się gdy matka o grupie krwi z czynnikiem Rh(-) rodzi dziecko o grupie krwi z czynnikiem Rh(+) odziedziczonym po ojcu, który ma również czynnik Rh(+). Konflikt pojawia się w momencie, gdy niewielka ilość krwi dziecka dostaje się do krwioobiegu matki (najczęściej podczas porodu). Organizm matki wytwarza automatycznie przeciwciała IgG (których obecność można wykryć przez pobranie krwi na odczyn Coombsa), a te przeciwciała mogą przeniknąć przez łożysko do krwi płodu i niszczyć jego erytrocyty.

Pierwsza ciąża z konfliktem serologicznym zazwyczaj nie ma komplikacji (chyba, że do wytworzenia przeciwciał dochodzi jeszcze w czasie ciąży z powodu wypadku, inwazyjnego badania lub innego zdarzenia, które wymiesza krew dziecka z krwią matki). Każda kolejna ciąża z dzieckiem z czynnikiem Rh(+) może już powodować głęboką anemię hamującą rozwój płodu, ciężką żółtaczkę hemolityczną lub uogólniony obrzęk płodu (ponieważ raz wytworzone przeciwciała IgG utrzymują się przez wiele lat).

Do wytworzenia przeciwciał (immunizacji) w krwi matki dochodzi w wyniku:

• poronienia


• ciąży pozamacicznej


• ręcznego wydobycia łożyska podczas porodu


• cięcia cesarskiego


• porodów zabiegowych z użyciem kleszczy położniczych


• inwazyjnej diagnostyki płodu (np. po pobraniu krwi płodu)


• przetoczenia krwi niezgodnej grupowo


• hemoterapii (leczenie zastrzykami domięśniowymi z krwi)


• szczepienia ludzką surowicą


• zaśniadu groniastego (specyficzna choroba łożyska)


• amniopunkcji


• biopsji kosmówki


• odklejenia łożyska


• łożyska przodującego z krwawieniem


• tępego urazu brzucha ciężarnej


• wewnątrzmacicznego obumarcia płodu

Diagnostyka konfliktu serologicznego

1. przeprowadzenie wywiadu dotyczącego przebytych ciąż, porodów i sytuacji mogących spowodować wytworzenie przeciwciał IgG


2. oznaczenie grupy krwi rodziców


3. ustalenie stopnia immunizacji matki (odczyn Coombsa)

Każda ciężarna przed 12 tygodniem ciąży powinna mieć oznaczony poziom przeciwciał przeciwerytrocytarnych powodujących konflikt serologiczny, a także oznaczoną grupę krwi i czynnik Rh.

Kobiety z Rh(-) powinny mieć wykonane to badanie ponownie w 28 tygodniu ciąży.

Badanie na odczyn Coombsa wykonuje się u kobiet z Rh(-) w 28, 32 oraz 36 tygodniu ciąży.

W przypadku podejrzenia wystąpienia konfliktu serologicznego i anemizacji płodu, wykonuje się ciężarnej USG co 2-3 tygodnie, a w wyjątkowych przypadkach wykonuje się amniopunkcję (pobranie wód płodowych) w 18-28 tygodniu ciąży oraz pobranie krwi z pępowiny płodu. Badania te mają na celu obserwację stanu i prawidłowego rozwoju dziecka.

W celu zapobiegania konfliktowi serologicznemu, każdej kobiecie Rh(-) u której istnieje podejrzenie o immunizację (wytworzenie przeciwciał IgG przeciw erytrocytom dziecka Rh(+)) podaje się immunoglobulinę anty-D we wstrzyknięciu domięśniowym w odpowiedniej dawce, nie później niż 72 godziny po porodzie, lub innym zdarzeniu mogącym wywołać immunizację matki.

Źródło: Porady Położnej
Wpis: Polska Położna - Polska Przychodnia

Wpis: Polska Położna w UK